De Gregoriaanse kalender dateert van 1592, toen paus Gregorius XIII hem instelde als een herziening van de Juliaanse kalender. Na de invoering verspreidde de kalender zich langzaam over Italië en vervolgens over Portugal, Spanje en de katholieke Duitse staten. In 1699 werd hij overgenomen door de protestantse Duitse staten; in 1752 door Engeland en zijn koloniën, waaronder de Verenigde Staten; in 1753 door Zweden; in 1873 door Japan; en in het begin van de jaren negentig door China, de Sovjet-Unie en Griekenland. Tegenwoordig is het het populairste kalendersysteem ter wereld.
Diegenen onder ons die de Gregoriaanse kalender gebruiken, staan op het punt een nieuw decennium in te gaan – de jaren 2020. Bij het naderen van deze mijlpaal is het interessant op te merken dat de Gregoriaanse kalender weliswaar het meest gebruikte tijdsregistratiesysteem ter wereld is, maar zeker niet het enige. Vandaag bekijken we zes andere kalenders die vandaag in gebruik zijn en volgens welke we leven van 1300 tot 2000, en zelfs zo recent als in 2012.
De Balinese Pawukon kalender
Een van de twee kalenders die op het Indonesische eiland Bali worden gebruikt, het Pawukon kalenderjaar is tweehonderd en tien dagen lang en bestaat uit zes vijfendertig-daagse maanden, een aantal dat de oude rijstteelt cycli van het eiland weerspiegelt. De Pawukon-kalender is echter zeer complex en kan voor buitenstaanders moeilijk te begrijpen zijn. Er zijn tien verschillende opeenvolgende weken van één, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht, negen en tien dagen, wat betekent dat de eerste dag van het jaar de eerste dag van alle tien de weken is. Zo zou de elfde dag van het jaar de eerste dag zijn van een andere tiendaagse week, de tweede dag van een negendaagse week, de derde dag van een achtdaagse week, enz. Maar dat is nog niet alles – aangezien tweehonderdtien niet deelbaar is door vier, acht of negen hebben dagen de neiging zich in die weken te herhalen. En in tegenstelling tot de Gregoriaanse kalender, waarin dinsdag altijd volgt op maandag, komen de dagen van de Pawukon-kalender niet altijd in dezelfde volgorde voor.
Vele feestdagen op Bali zijn vastgesteld volgens de Pawukon-kalender, maar sommige volgen in plaats daarvan hun maankalender. Deze staat bekend als de Saka-kalender, en met twaalf maanden die elk uit negenentwintig tot dertig dagen bestaan, is hij relatief gelijk aan de Gregoriaanse kalender. De Chinese kalender
Hoewel het moderne China zich op de Gregoriaanse kalender baseert, bepaalt de traditionele Chinese kalender nog steeds de data van belangrijke feestdagen zoals het Chinese Lantaarnfestival, en wordt hij ook gebruikt als hulpmiddel bij het kiezen van gunstige data voor huwelijken, begrafenissen, verhuizingen en het starten van bedrijven. De Chinese kalender is in wezen een maankalender, met twaalf maanden van negenentwintig of dertig dagen die elk beginnen op de eerste dag van een nieuwe maan. Schrikkelmaanden, in plaats van dagen, worden naar behoefte toegevoegd. Elke maand kan worden aangeduid met een dierennaam of een nummer, die ook overeenkomen met bepaalde uren van de dag, en met jaren in de cyclus van de dierenriem. In volgorde van voorkomen zijn de dieren: rat, os, tijger, haas, draak, slang, paard, schaap, aap, hoen, hond en varken. Varianten van de Chinese vergiet worden ook gebruikt in Korea, Vietnam en de Ryukyu-eilanden.
De Ethiopische kalender
Als je in Ethiopië woont, loop je achter op de tijd…letterlijk. Gebaseerd op alternatieve berekeningen van de datum van de aankondiging van Jezus Christus’ geboorte, loopt de Ethiopische kalender zeven jaar achter, met zijn nieuwe jaar dat overeenkomt met 11 september van de Gregoriaanse kalender – of 12 september als het een schrikkeljaar is. Dat zet ons nu op begin 2012 in Ethiopische tijd.
Als het er al niet op lijkt dat het voor toeristen in Ethiopië moeilijk is om afspraken te maken, dan wordt het nu nog verwarrender. Naast het omrekenen van datums is ook het omrekenen van uren noodzakelijk. Dit komt omdat de meeste Ethiopiërs de tijd niet bijhouden volgens het systeem van de ante meridiaan (am) en post meridiaan (pm). Omdat Ethiopië dicht bij de evenaar ligt, blijven de uren daglicht het hele jaar door vrij constant. De plaatselijke tijd is dus gebaseerd op een klok van twaalf uur, met één cyclus van zonsopgang tot zonsondergang en de andere cyclus van zonsondergang tot zonsopgang. Zo komt zeven uur ’s morgens Oost-Afrikaanse tijd overeen met één uur ’s nachts in daglichturen in lokale tijd, en om zeven uur ’s avonds Oost-Afrikaanse tijd beginnen de Ethiopiërs opnieuw, en wordt het één uur ’s nachts.
De Hebreeuwse of Joodse kalender
Zoals de Chinese kalender is de Joodse kalender een maankalender, waarbij elke maand begint met de nieuwe maan. Het probleem met strikt maankalenders is dat er ongeveer 12,4 maanmaanden per zonnejaar zijn, dus een twaalfmaandelijkse maankalender is iets te kort, terwijl een dertienmaandelijkse maankalender iets te lang is. Het volgen van een van beide zou het jaar doen “afdrijven” ten opzichte van de seizoenen. Zo zou, bij gebruik van een twaalfmaandelijkse maankalender, de joodse maand Nissan, die in de lente zou moeten vallen, uiteindelijk terugvallen naar de winter, de herfst, en dan de zomer. Dit is van belang omdat de meeste feestdagen en festivals van oudsher gebonden zijn aan de seizoenen en de data waarop zij plaatsvinden. Dit probleem werd opgelost in de vierde eeuw toen Hillel II een vaste Joodse kalender creëerde waarin de maand Adar elk derde, zesde, achtste, elfde, veertiende, zeventiende en negentiende jaar wordt herhaald in een cyclus van negentien jaar. Pesach vindt nu altijd plaats in de maand Nissan, terwijl het Joodse Nieuwjaar plaatsvindt in de maand Tisjri.
Het is interessant op te merken dat, hoewel veel Joden buiten Israël de Gregoriaanse kalender hebben overgenomen, zij in het algemeen niet de afkortingen A.D. en B.C. gebruiken. A.D. betekent letterlijk “het jaar van onze Heer,” en omdat Joden niet geloven dat Jezus Heer is, gebruiken zij in plaats daarvan de afkortingen C.E. (Common of Christian Era), en B.C.E. (Before the Common Era).
De Islamitische, Moslim of Hijrī Kalender
De Islamitische kalender is ook een maankalender, maar in tegenstelling tot de Hebreeuwse of Chinese kalenders, maakt deze geen gebruik van schrikkelmaanden of dagen om het verschil in lengte van het zonnejaar te compenseren. Daarom blijven de genoemde maanden niet in dezelfde seizoenen. In plaats daarvan lopen ze langzaam terug door het hele zonnejaar, waarbij ze er tweeëndertig en een half jaar over doen om weer op hetzelfde seizoenstijdstip terug te komen. De begindatum van de kalender is gebaseerd op de Hegira, de reis van de Islamitische profeet Mohammed van Mekka naar Medina. In moslimlanden wordt de islamitische kalender hoofdzakelijk gebruikt voor religieuze doeleinden, terwijl de gregoriaanse kalender wordt gebruikt voor civiele doeleinden.
De Perzische of Zonnekalender Hijiri
De Perzische kalender wordt wel “een van de meest nauwkeurige kalendersystemen ter wereld” genoemd. Net als de Islamitische kalender gaat hij terug op de Hegira van Mohammed in 622 n.C., maar verder is hij heel anders. Het is eerder een zonnekalender dan een maankalender, waarbij het jaar begint op middernacht van de lente-equinox in Iran. Er zijn twaalf maanden, waarvan de eerste zes eenendertig dagen hebben, de tweede vijf dertig dagen, en de laatste maand, Esfand, heeft afwisselend negenentwintig dagen of dertig dagen in een schrikkeljaar. In tegenstelling tot de Gregoriaanse kalender, die een reeks wiskundige regels gebruikt om te bepalen wanneer schrikkeljaren vallen, worden schrikkeljaren op de Perzische kalender bepaald door het aantal dagen tussen de twee lente-equinoxen. Deze kalender wordt momenteel officieel gebruikt in Iran en Afghanistan.
Interesseerd in het leren van een taal die ergens wordt gesproken waar een ander kalendersysteem wordt gebruikt? ALTA Language Services is er trots op online en persoonlijke taaltrainingen aan te bieden. Neem contact met ons op voor meer informatie over onze taalprogramma’s en diensten.
Over de auteur: Danielle Martin heeft meerdere vakken onderwezen aan studenten in drie verschillende staten. Ze bracht eerder tijd door als assistent van een literair agent en video-editor. Danielle schrijft over onderwijs, gezondheid, en lifestyle onderwerpen, en ze geniet ook van het schrijven van fictie.