Elk jaar is 16 augustus de verjaardag van Elvis Presley’s dood. Hoewel Elvisfans over het algemeen liever terugdenken aan gelukkiger tijden in Elvis’ leven, zouden ze zichzelf één dag per jaar moeten gunnen om terug te blikken op de gebeurtenissen die leidden tot zijn vroegtijdige dood. Hoewel de meeste Presley fans verkiezen er niet bij stil te staan, is Elvis’ zelfdestructieve gedrag op het einde van zijn leven een integraal deel van zijn groots Amerikaans verhaal.
“Elvis Veertig en Dik”- Die kop boven een kort artikel in mijn lokale krant op de ochtend van 8 januari 1975, deed me schrikken. Hoe kon Elvis plots overgewicht hebben? Toen ik hem op het podium zag in Seattle in 1971, was hij slank, energiek en knap. Hij was even slank in zijn 1973 AlohaFrom Hawaii TV special. Alle cover foto’s van zijn platen de volgende twee jaar toonden dezelfde gespierde Elvis. En nu heeft hij zichzelf laten gaan? In het begin kon en wilde ik het niet geloven.
In april 1976 moest ik het wel geloven toen Elvis het podium opliep in het Spokane Coliseum. Eerlijk gezegd dacht ik eerst dat hij bij wijze van grap een kussen onder zijn jumpsuit had gestopt, maar toen het kussen er nooit meer uitkwam, werd het pijnlijk duidelijk dat Elvis de controle over zijn taille was kwijtgeraakt. Toch was ik, zoals de meeste Elvisfans, stomverbaasd toen ik hoorde van Elvis’ dood een jaar later op 42 jarige leeftijd. Het dragen van wat extra gewicht kon toch niet genoeg zijn om het leven van zo’n jonge man te beëindigen. De meesten van ons wisten echter niets van de andere destructieve gewoonten en ziektes die langzaam en onvermijdelijk tot Elvis’ dood leidden. Het blijkt dat het druggebruik, de ziekenhuisopnames en het bizarre gedrag, zowel op als naast het podium, zo veel mogelijk verborgen werden gehouden voor het publiek door een groep samenzweerders die voordeel haalden uit een gezonde en werkende Elvis. Ze omvatten Kolonel Parker, RCA, Presley insiders, en zelfs Elvis zelf. En natuurlijk waren wij fans, met onze onwil om onze dromen van een voor altijd jonge Elvis op te geven, onbewust ook medesamenzweerders.
Wat als Elvis’ fans echter alerter waren geweest? Zouden we op de één of andere manier op de hoogte geweest zijn van Elvis’ fysieke achteruitgang en iets gedaan hebben om hem te helpen redden? Hadden we de puzzelstukjes bij elkaar kunnen leggen? Misschien staan de antwoorden op deze verontrustende vragen ergens in de honderden artikels die over Elvis gepubliceerd werden vanaf zijn 40ste verjaardag in januari 1975 tot aan zijn dood twee en een half jaar later.
Natuurlijk bestonden de “sociale media” toen nog niet om ons nieuws en geruchten over Elvis in real time te brengen. De beste nationale bronnen van informatie over Epresley waren entertainment tijdschriften zoals Variety en Billboard. Maar als fans, en niet als insiders in de industrie, lazen de meesten van ons die bronnen niet. Als we dat wel hadden gedaan, wat zouden we dan geleerd hebben over Elvis’ verslechterende gezondheid? Laten we eens teruggaan en kijken wat ze schreven over Elvis’ publieke en privé-leven van 1975-77.
– Elvis’ ziekenhuisbezoeken
Op 5 februari 1975, minder dan een maand na Elvis’ 40ste verjaardag, berichtte Variety dat hij op 29 januari “met spoed” naar een ziekenhuis in Memphis was gebracht. Omdat de reden voor de ziekenhuisopname niet bekend gemaakt werd, moest Variety het artikel aanvullen met speculaties. “De lokale pers citeerde een bron dicht bij de zanger die zei dat Presley een leverprobleem had dat niets te maken had met alcohol omdat de artiest niet drinkt,” schreef Variety, en voegde eraan toe: “Tegenstrijdige berichten over mogelijke gewichts- en leverproblemen omringen Elvis Presley’s verblijf in het Memphis Baptist ziekenhuis.”
Volgens een ziekenhuisambtenaar werd Presley’s verblijf beschreven als zijnde voor “tests,” waarvan de resultaten niet bekend werden gemaakt. Terwijl hij daar was, zou Elvis “onder toezicht van Dr. George Nichopoulos, zijn persoonlijke arts.” Als een indicatie van de onbetrouwbaarheid van de officiële informatie van het ziekenhuis, eindigde Variety zijn korte artikel met de volgende opmerking: “Persbronnen zeiden dat Presley’s laatste bezoek aan het ziekenhuis, in juni 1973, te maken had met het leverprobleem, niet om pleuritis te behandelen zoals officieel werd gemeld.”
Het Variety artikel onthult hoe diegenen die dicht bij Presley stonden in die tijd duidelijk nieuws achterhielden voor het publiek over Elvis’ gezondheid, zelfs tot het punt van het verstrekken van misleidende en valse informatie. Die gevaarlijke strategie zou blijven duren tot de dag dat Elvis stierf.
Elvis had nog 2 ½ jaar te leven.
– Een zieke Elvis komt niet naar Nashville voor een opnamesessie
Een ander artikel dat enige bezorgdheid had moeten wekken over Elvis’ gezondheid verscheen in de Memphis Press-Scimitar op 2 februari 1977, met als kop “Elvis Presley komt niet naar RCA Recording Session.” De bron voor het artikel was de column van Bill Hance in de Nashville Banner. Volgens Hance kwam Elvis naar Nashville voor de nachten van de geplande opnamesessies, maar Presley verliet nooit zijn kamer in het motel waar hij verbleef. Hance voegde eraan toe:
“Presley, die beweerde dat hij ziek was van een verkoudheid, vertrok hier zaterdagnacht met de belofte om maandag terug te komen om zijn opnamecontract met RCA na te komen en zijn eigen slogan waar te maken, ‘Taking Care of Business.’ Toen hij niet kwam opdagen in de studio, werden RCA officials en zijn persoonlijke manager, Col. Tom Parker naar verluidt ‘heet’. Parker … zou tegen Presley hebben gezegd: ‘Kom van je staart af, die studio in, voldoe aan je contract of er komen geen tournees meer.'”
Hanc sprak met een medewerker van een motel die zei: “Die vent heeft zijn dagen en nachten omgekeerd. Hij slaapt de hele dag en is de hele nacht op. Om 6 uur ’s avonds wil hij ontbijt. De eerste nacht bestelde hij kaasomelet, vier porties spek en zes zoete broodjes. Het volgende moment vraagt hij om soep. Geen wonder dat zijn gewicht omhoog en omlaag gaat als een ballon.”
Het artikel in de Press-Scimitar was wederom gebaseerd op speculaties en misleidende informatie. Voor diegenen die het willen toegeven, zou het echter nog een rode vlag moeten doen rinkelen over Elvis’ gezondheid.
Hij had nog maar 6 ½ maand te leven.
In het nummer van 18 mei 1977, meldde Variety dat drie mannen Elvis Presley hadden aangeklaagd voor 150.000 dollar over zijn terugtrekking van persoonlijke en financiële steun voor een geplande racquetball en handbal court-zaak in Memphis. Hoewel er geen direct verband met Elvis’ gezondheid wordt vermeld in het artikel, was het geen goed teken dat één van het drietal dat hem aanklaagde zijn persoonlijke arts was, de beruchte Dr. Nick.
Elvis had nog 3 maanden te leven.
– Elvis loopt van het podium in het midden van zijn show
In het nummer van 1 juni 1977, berichtte Variety over Presley’s bizarre concert in het Civic Center in Baltimore op 29 mei:
“Aphysically and artistically sub-par Elvis Presley walked out on a strange concert performance for a half hour here Sunday night, but eventually returned. Een woordvoerder van het Civic Center schreef het gemompel, gevloek en de ongeplande onderbreking van de optredens toe aan het darmprobleem dat Presley tijdens een eerder deel van zijn tournee had opgelopen.
Schrijver Marty Bennett merkte op dat “Presley zwaarogig was en volgens de meeste waarnemers zwak en moe leek.” De eerste 30 minuten van zijn show bestonden uit “anemisch gezang, een paar stille pogingen tot zijn gepatenteerde gyrations, verbijsterende patronen en onhandige bewegingen op het podium waarbij een assistent zijn voicemike met de hand vasthield”. Toen liep de “gezette en blijkbaar gepijnigde” Presley van het podium zonder uitleg, zijn muzikanten achterlatend om hem te vervangen.
Toen hij terug op het podium kwam, legde Elvis uit dat hij om twee redenen vertrokken was: “een verdraaide enkel en de natuur roept.” Een woordvoerder van het Civic Center zei later dat Presley medicijnen nam en behandeld werd door een dokter tijdens zijn afwezigheid van het podium. Hoewel Elvis later tegen het publiek zei, “er is niets mis met mijn gezondheid,” merkte Bennett op dat “de bezoekers hoofdschuddend naar buiten kwamen en speculeerden over wat er mis was met hem.” Er was duidelijk meer “mis met hem” dan iemand van hen, of wij, op dat moment wisten.
Elvis had nog 2 ½ maand te leven.
– Waarom stierf Elvis?
Na de plotse dood van Presley op 16 augustus 1977, bleven de speculaties over de oorzaak van zijn dood en wat er toe leidde, aanhouden. Een kort overlijdensbericht in het nummer van Variety van de volgende dag meldde dat Elvis gestorven was aan “acuut ademhalingsfalen”, gevolgd door een wazige, niet-medische verklaring: “Zijn fysieke toestand was het laatste jaar onregelmatig geweest.”
Variety’s volgende wekelijkse uitgave van 24 augustus 1977, stond vol met Presley tribute artikels. Tussen de regels door stonden verklaringen die aangaven hoe weinig zelfs de mensen in de industrie wisten over Elvis’ broze gezondheid in zijn laatste jaren. Het tijdschrift vermeldde nu de doodsoorzaak als een “hartaanval” en schreef het toe aan zijn gewichtsproblemen:
“In de afgelopen jaren groeide Presley’s carrière terwijl zijn persoonlijke gezondheid het veel minder goed deed. Hij werd merkbaar zwaarlijvig, tot wel 70 pond meer dan zijn beste gewicht van 175 pond. Geassocieerde leden wijzen op zijn constante dieet van junk food, vooral frisdranken, gelei donuts en banana splits.”
Natuurlijk stond de wereld op het punt om voor het eerst te horen over Elvis’ roekeloze medicijngebruik op recept, wat leidde tot speculaties dat het een factor was in zijn dood. De informatie, die de meeste Elvis fans op dat moment weigerden te geloven, kwam in een pas gepubliceerd boek geschreven door drie Elvis insiders. Variety maakte kort melding van het boek in een artikel over de velen die “cashten” op de dood van de King:
“Ballantine paperbacks hield een persconferentie voor Red West, Sonny West, en Dave Hebler, vroegere leden van Presley’s ‘Memphis Mafia’ corps van vrienden, hangers en lijfwachten. De drie schreven een boek getiteld, ‘Elvis: What Happened?’ dat naar verluidt de zware medicijngebruik van de zanger onthult en andere naar verluidt smerige aspecten van zijn privé leven. “
Ik kocht een exemplaar en las het boek in de eerste weken na Elvis’ dood. De onthullingen schokten me natuurlijk, en hoewel ik het allemaal niet wilde geloven, kon ik niet ontsnappen aan de onaangename conclusie dat mijn idool toch maar al te menselijk was, en dat zijn druggebruik, tot op zekere hoogte, waarschijnlijk zijn dood heeft bespoedigd,
– Geruchten in overvloed na Elvis’ dood
Artikelen in het Billboard nummer van 27 augustus onthulden hoe goed Elvis en degenen rondom hem zijn grillige gezondheidsproblemen hadden afgeschermd:
“Presley had overgewicht bij zijn dood, een probleem dat hij al jaren bestreed. Geruchten die de ronde doen in de muziek- en platenindustrie in Memphis en Nashville zijn dat Presley kanker had en kobaltbehandelingen onderging, waardoor hij gewicht verloor.
“Een ander gerucht was dat Presley wist dat hij een terminale ziekte had en de laatste tijd religieus was en veel in de bijbel las. Geen van beide geruchten kon worden bevestigd.
“‘We hebben allemaal zoveel geruchten gehoord over zijn gezondheid,’ zegt Jo Walker, uitvoerend directeur van de CMA. ‘Natuurlijk hebben we gebeden dat ze niet waar waren. Het is moeilijk te geloven. We zijn verontrust en geschokt.’
“Voor sommigen was het nieuws van Petersleys dood echter niet geheel onverwacht. Volgens Ray Walker, een lid van Presley’s jarenlange begeleidingsgroep, de Jordanaires, ‘was dit niet echt onverwacht. Elvis had al twee of drie jaar een slechte gezondheid. In feite, ernstiger dan hij zelf wist.”
De volgende jaren werden de meeste Elvis fans gedwongen te aanvaarden, met tegenzin, dat druggebruik waarschijnlijk de belangrijkste factor was in hun idool’s vroege dood. Diegenen onder ons die deze wrede dagen hebben meegemaakt, hebben er al lang geleden voor gekozen om onze herinneringen te concentreren op de begaafde en genereuze kanten van zijn karakter.