A. WAT IS DE BIJBEL?
1. Wat is de bijbel? De Bijbel is het geheel van teksten dat door God is geïnspireerd om de mensen naar de hemel te leiden. De boeken vóór Jezus Christus vormen het zogenaamde Oude Testament. De andere teksten zijn het Nieuwe Testament. De goddelijke inspiratie van de Bijbel wordt ondersteund door de joods-christelijke tradities.
2. Wat zeggen de Joden over de Bijbel? Joden accepteren alleen de boeken van het Oude Testament als geïnspireerd. Zij hebben de neiging ze vrij letterlijk en strikt te begrijpen in gedetailleerde toepassingen.
3. Wat zeggen de protestanten over de Bijbel? In de protestantse theorie gelden nog steeds de slogans van “sola scriptura” en “vrij onderzoek”, waarbij de kerkelijke traditie en het leergezag worden verworpen en iedereen de Bijbel op zijn eigen manier mag interpreteren. Dit heeft geleid tot talrijke scheuringen in het protestantisme. In de praktijk echter interpreteren de protestanten de Bijbel volgens de traditie van hun religieuze tak, en volgens de uitleg van hun leiders. Wat zeggen de orthodoxen over de Bijbel? In het algemeen zijn de orthodoxen het met de katholieken eens in hun visie op de Bijbel.
5. Wat zeggen de katholieken over de Bijbel? Katholieken aanvaarden ook dat de Bijbel door God is geïnspireerd. Wat de bijbelse interpretatie betreft, volgen katholieken de Traditie en het leergezag van de Paus.
B. INTERPRETATIE VAN DE BIJBEL
1. Heeft de bijbel interpretatie nodig? Eenieder die een boek leest, begrijpt het op een andere manier dan een andere lezer het begrijpt. Dit is ook juist bij het lezen van de Bijbel. Het kan echter gebeuren dat sommige lezingen leiden tot conclusies die in strijd zijn met wat God ons wil zeggen. Daarom is het belangrijk dat er, naast persoonlijke meningen, een authentieke interpretatie is die trouw garandeert aan Gods wil. Bij de katholieken wordt deze taak vervuld door het leergezag van de Kerk, in overeenstemming met de Traditie.
2. Waarom genieten de katholieken deze authentieke interpretatie? Omdat Jezus Christus het zo verkoos, zoals de Bijbel zelf aantoont:
Jezus Christus koos Petrus tot hoofd en herder van zijn Kerk en zei tegen hem: “Wat gij op aarde bindt, zal in de hemel gebonden zijn, en wat gij op aarde losmaakt, zal in de hemel losgemaakt zijn” (Mt 16,19). (Geen verwijzing naar de Bijbel.)
Jezus bevestigt en verbetert het Oude Testament. In zijn aanwijzingen aan de apostelen spreekt Hij echter nooit over het volgen van de Bijbel, maar over het prediken van Hem, zijn leer.
Jezus Christus zei tot de apostelen: “Gaat dan henen, maakt alle volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes; en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb” (Mt 28,19-20). (Zoveel als Ik u mondeling bevolen heb, want zo heeft Jezus onderwezen).
Jezus Christus wenste geen geschreven tekst na te laten, maar verkoos zijn apostelen te kiezen als overbrengers van zijn leer met de hulp van de Heilige Geest. De leer van Christus is even belangrijk of zelfs belangrijker dan die van het Oude Testament. En de Heer gaf er de voorkeur aan ze mondeling door te geven, en zo de Traditie en het leergezag van de Kerk een beslissende status te geven. Jezus wilde niet schrijven, Hij liet het liever aan Petrus over.
3. Is het niet vreemd dat mensen het woord van God moeten interpreteren? Het is niet vreemd, als deze mannen het goddelijke mandaat hebben gekregen om dit te doen, alle naties te onderwijzen. Bovendien hebben de paus en de bisschoppen – logischerwijze – een grote eerbied voor de bijbelse teksten en bestuderen zij de inhoud ervan; en bij het geven van een interpretatie handelen zij onder leiding van de heilige Geest en van Jezus Christus zelf, die over zijn Kerk waakt: “Weet, dat Ik altijd bij u ben, ook tot aan de voleinding der wereld” (Mt 28,19-20).
4. Dit is niet handig, want het is heel gemakkelijk voor ieder om te begrijpen wat hij wil door hier of daar een tekst te nemen, zonder rekening te houden met andere bijbelse teksten en andere leringen van Jezus Christus. Iedereen zou zijn eigen religie uitvinden waarin hij degene zou zijn die de regels dicteert. En een godsdienst die men zelf heeft uitgevonden is ongetwijfeld vals.
5. Waarom heeft God er de voorkeur aan gegeven op deze wijze te handelen? De Heer wenste de Bijbel te verenigen met de Traditie en het Leergezag, het welzijn van de mens zoekend:
Pride en zelfgenoegzaamheid brengen de mens grote schade toe. Het was de zonde van de duivel die onafhankelijk van God wilde worden. Wij zijn geen goden maar schepselen, en autonomie van God vernietigt ons. Daarom verhindert de Heer hoogmoed en geeft Hij er de voorkeur aan dat de Bijbel niet door elk individu zelf wordt ontworpen.
God schiep de mens als een sociaal wezen: “Het is niet goed dat de mens alleen is” (Gen 2:18). Evenmin is de mens zelfredzaam, maar het betaamt de menselijke natuur om met de medewerking van andere mensen op te trekken naar de Heer. Andere mannen dopen en belijden hem. Andere mensen helpen hem de bijbel te begrijpen.
6. Enige voorbeelden van bijbeluitleg? In het Oude Testament worden sommige regels voorgeschreven die beperkt zijn tot een bepaalde tijd of situatie. In het Nieuwe Testament worden sommigen gecorrigeerd. Andere zijn later gewijzigd. Dit is niet handelen tegen de Bijbel, maar ten gunste van de juiste uitlegging ervan, strevend naar de verwezenlijking van wat God verlangt, onderscheid makend tussen wat altijd moet worden gedaan en wat slechts bijkomstige en voorbijgaande normen waren.
7. In het Oude Testament werd bevolen: overspelige vrouwen te stenigen, geen varkensvlees te eten, elke dag twee lammeren te offeren, de besnijdenis uit te voeren (dit was zeer belangrijk), enzovoort. In het Nieuwe Testament lezen we hoe God Petrus aanspoort om sommige dingen te veranderen, vooral de grote verandering om de besnijdenis af te schaffen. De apostelen kwamen bijeen met Petrus en zeiden: “De heilige Geest en wij hebben besloten u niet méér lasten op te leggen dan nodig is: u te onthouden van afgodenoffers, van bloed, van gewurgde dieren en van hoererij. U zult er goed aan doen u van deze dingen te onthouden” (Handelingen 15:28-29). Deze bijbeltekst laat zien hoe de Heer de apostelen leidt. Hier staan het Oude en het Nieuwe Testament schijnbaar tegenover elkaar, maar het is toch God die zijn volk leidt, eerst met Mozes, dan met Petrus, nu met de paus. Is het de goddelijke manier van handelen.
8. Verbiedt de katholieke kerk reflectie over de Bijbel? Nee, nee. Het lezen van en mediteren in de bijbel wordt in de katholieke kerk ten zeerste aanbevolen, mits men de bijbel leest met een verlangen om te bidden, te leren en dichter tot God te komen. Bovenal is het zeer aan te bevelen de Evangeliën te lezen.
C. DIVINE INSPIRATIE VAN DE BIJBEL
1. Wat betekent het dat de bijbel door God geïnspireerd is? De goddelijke inspiratie van de Bijbel betekent dat God zelf de voornaamste auteur van deze boeken is, ook al gebruikte Hij een menselijk instrument om ze te schrijven. De menselijke auteur schrijft in zijn eigen stijl, maar onder goddelijke inspiratie, zodat wat geschreven staat werkelijk het woord van God is.
2. Hoe weet men dat de Bijbel door God geïnspireerd is? Deze inspiratie is bekend om twee hoofdredenen:
De Heer voegt bij zijn woorden tot de mensen een aantal veelzeggende daden – wonderen – die getuigen dat deze zinnen goddelijk zijn. De traditie en het leergezag geven deze teksten door als authentiek, waardoor zij zich onderscheiden van andere boeken.
3. Welke wonderen zijn er geweest? In het Oude Testament worden heel wat wonderen verhaald, vooral rond Mozes. In het Nieuwe Testament zijn die van Jezus Christus welbekend en overvloedig. De wonderbaarlijke daden van de apostelen zijn ook opgetekend. Vandaag de dag zijn er nog steeds wonderen van tijd tot tijd.
D. GEBRUIK VAN DE BIJBEL
1. Hoe wordt de bijbel gebruikt? Theologen gebruiken de Heilige Schrift voor hun studies. Katholieken gebruiken de Bijbel om te leren en te bidden, niet om vragen op te lossen. Om twijfels op te lossen hebben we de catechismus.
2. Niet om vragen op te lossen? Protestanten en Joden vragen waar dit in de Bijbel staat, en alsof zij allen grote theologen zijn beginnen zij de Schriften te analyseren, met resultaten die niet altijd juist zijn, want niet allen zijn zij bijbelkenners. Katholieken, als het gaat om het oplossen van twijfels, vragen wij ons af wat de catechismus hierover zegt? En we krijgen grote voordelen: de catechismus is duidelijker, brengt meer ontwikkelde leerstellingen samen, en is even zeker als de Bijbel. Om vragen op te lossen, vereist de Bijbel studie en interpretatie die het bereik van iedere amateur te boven gaat. Voor het gebed is het prachtig.
3. Er zijn manieren van redeneren over de Bijbel die tot vergissingen leiden. Zij hebben de neiging samen te vallen in de pretentie de Bijbel te gebruiken als een systeem om twijfels op te lossen; daarbij vergeten zij de Traditie en het Leergezag. Laten we enkele onjuiste argumenten bekijken:
“Jezus Christus heeft dit nooit gezegd” – Deze uitdrukking leidt tot verschillende dwalingen, omdat de Bijbel niet alles bevat wat de Heer heeft gezegd, en er zijn dingen die we moeten naleven, ook al heeft Jezus ze niet genoemd. Zo heeft Jezus Christus waarschijnlijk nooit gesproken over abortus, drugs, terrorisme, massavernietigingswapens, het gebruik van voorbehoedsmiddelen, enz.
Maar de Heer heeft verscheidene malen gesproken over het primaatschap van Petrus en de zending van de apostelen. Jezus wilde niet alles zeggen, maar liet ons de paus na als onze leraar en gids, die ons onderwijst en tot Hem leidt.
“Dit staat niet in de Bijbel”
Een andere uitdrukking die tot soortgelijke dwalingen leidt, omdat niet alles in de Bijbel staat. Christenen volgen niet de Bijbel maar Christus, geleid door de Paus.
“Kijk naar wat de Bijbel zegt”
– Nog zo’n verkeerde manier van denken waarbij de Bijbel weer wordt gebruikt om vragen op te lossen zonder deskundig te zijn. Als men alleen op de Bijbel afgaat, kan men besluiten dat overspelige vrouwen gestenigd moeten worden, dat polygamie is toegestaan, en dat familieleden, inclusief dieren, besneden moeten worden…. Laat de deskundigen de Schriften analyseren en laat ons genieten van hun vrome lectuur. Om vragen te beantwoorden, laten we de catechismus gebruiken – en we zullen zien dat die vol staat met goed gekozen bijbelcitaten.