Zerwanie więzadła krzyżowego czaszki (CCL) jest rozdarciem ważnego więzadła w stawie skokowym (kolanowym), co powoduje częściową lub całkowitą niestabilność stawu, ból i kulawiznę. Zerwane więzadła cofają się, nie goją się i nie mogą zostać całkowicie naprawione. Jeśli uraz nie jest leczony, często dochodzi do uszkodzenia tkanek łącznych i choroby zwyrodnieniowej stawów.
Więzadło CCL łączy się z kością udową, biegnie przez staw skokowy i łączy się z piszczelą (kością goleni). CCL utrzymuje kość piszczelową w miejscu i zapobiega rotacji wewnętrznej i nadmiernemu wyprostowi. Łąkotka (tkanka włóknista znajdująca się pomiędzy kością udową a piszczelową) amortyzuje uderzenia i zapewnia powierzchnię ślizgową pomiędzy kością udową a plateau kości piszczelowej. Łąkotka przyśrodkowa może zostać rozerwana, kiedy kolano jest niestabilne z powodu zerwania CCL.
Zerwanie CCL jest jednym z najczęstszych urazów ortopedycznych u psów i jest najczęstszą przyczyną choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego. Zerwanie CCL występuje u psów wszystkich rozmiarów, ale najczęściej u psów ras dużych i olbrzymich. Zerwanie CCL może wystąpić również u kotów, ale z mniejszą częstotliwością.
Początek przewlekły (zwyrodnienie i zerwanie zwykle w wyniku starzenia się) występuje w 80% przypadków i pojawia się u psów w wieku od 5 do 7 lat. Początek ostry (rozerwanie spowodowane urazem) występuje najczęściej u psów poniżej 4 roku życia. Do przewlekłego zerwania dochodzi, gdy więzadło z wiekiem ulegnie degeneracji. Włókna osłabiają się i ulegają częściowemu rozerwaniu, staw staje się niestabilny i rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów. Częściowo rozerwane więzadło CCL ulega w końcu całkowitemu rozerwaniu.
Objawy zerwania więzadła CCL obejmują crepitus (trzeszczący odgłos kości ocierających się o siebie), zmniejszony zakres ruchu, tylna noga wyciągnięta podczas siedzenia (objaw siadania), ból przy dotknięciu stawu skokowego, niechęć do ćwiczeń, ograniczenie ruchomości lub rozciągnięcia, sztywność po ćwiczeniach, obrzęk, grube lub twarde czucie stawu i ciężar przesunięty na jedną stronę ciała podczas stania. Po zerwaniu więzadła, ruch nieprawidłowo ustawionego stawu powoduje dalsze uszkodzenia, stan zapalny, ból, a w końcu chorobę zwyrodnieniową stawów. Jeśli łąkotka jest rozdarta, podczas chodzenia zwierzęcia może być słyszalne pęknięcie lub trzaśnięcie.
Diagnoza obejmuje badanie kliniczne i wywiad lekarski (informacje o kulawiznach i urazach). Lekarz weterynarii bada zakres ruchu stawu. Objaw szuflady czaszkowej jest ostateczny dla zdiagnozowania zerwania CCL. Znieczulenie może być konieczne do poruszania kończyną w wymaganym zakresie, ponieważ ból spowodowany zerwaniem CCL może być silny, a napięcie mięśni może ograniczać ruch stawu. Radiografia (prześwietlenie) może sugerować, ale nie może potwierdzić, częściowe rozdarcie lub całkowite pęknięcie
Leczenie pęknięcia CCL jest ukierunkowane na złagodzenie bólu i zwiększenie wykorzystania i mobilności. Leczenie zachowawcze (kontrola wagi, odpoczynek, leki) jest często łączone z operacją, ale może być stosowane samodzielnie u psów, które ważą mniej niż 25 funtów oraz u kotów. Jednakże, kulawizna może utrzymywać się do czasu naprawy chirurgicznej i należy spodziewać się szybszego postępu zapalenia stawów.
Operacja jest preferowanym sposobem leczenia u psów o wadze powyżej 25 funtów. Może ona nie przywrócić całkowicie funkcji, ale zapewnia dobre wyniki, jeżeli zostanie przeprowadzona w ciągu kilku tygodni od urazu. Operacja spowolni, ale nie zatrzyma choroby zwyrodnieniowej stawów (artretyzmu). Dostępnych jest kilka zabiegów chirurgicznych, które przynoszą dobre rezultaty. Doświadczenie chirurga oraz rozmiar i typ psa określają technikę chirurgiczną stosowaną w celu zastąpienia funkcji zerwanego więzadła.
W technice imbrykacji zewnątrzstawowej, ciężki nylonowy szew jest umieszczany w poprzek stawu, zaczynając od zewnętrznego aspektu kości udowej i okrążając grzebień kości piszczelowej – w istocie zastępując CCL. W ciągu kilku tygodni po operacji tworzy się tkanka bliznowata, która zapewnia dodatkową stabilność stawu.
W osteotomii wyrównującej plateau kości piszczelowej (TPLO), biomechanika stawu skokowego zostaje zmieniona w taki sposób, że CCL nie jest już potrzebny do zapewnienia stabilności stawu. Chirurgiczna zmiana kąta nachylenia plateau kości piszczelowej zapobiega zsuwaniu się kości udowej z kości piszczelowej. Wiele psów może poruszać kończyną w ciągu tygodnia, a czas rekonwalescencji jest zazwyczaj krótki. Ta skomplikowana operacja daje podobno dobre wyniki u psów, które ważą więcej niż 35 funtów.
W obu procedurach ocenia się łąkotkę i jeśli jest uszkodzona, usuwa się ją.
Po operacji zwierzę musi być zamknięte, a jego aktywność musi być ściśle ograniczona przez kilka tygodni. Dieta powinna być zmodyfikowana, aby zapobiec przyrostowi wagi. Początkowo zwierzę jest wypuszczane na zewnątrz tylko w celu eliminacji. Późniejsze ćwiczenia mogą być stopniowo zwiększane po 6-tygodniowej obserwacji. Normalna aktywność powraca zwykle 2-3 miesiące po operacji.
Do 15% pacjentów wymaga dodatkowego zabiegu chirurgicznego w celu naprawy uszkodzenia łąkotki. Do 40% psów ma zerwane CCL w drugiej tylnej nodze w ciągu 18 miesięcy po operacji. W przypadku zerwania CCL w drugim stawie skokowym, operacja jest odkładana do czasu pełnego wyzdrowienia naprawianego stawu. Rokowanie jest dobre lub doskonałe, a pełna sprawność przywracana jest w ponad połowie przypadków. Obecność choroby zwyrodnieniowej stawów negatywnie wpływa na długoterminowe rokowanie.
Zwierzęta domowe mogą nadal odczuwać sztywność i kulawiznę po energicznych ćwiczeniach, szczególnie jeśli obecna jest zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawów.
Dodatkowe informacje dotyczące zerwania więzadła krzyżowego czaszki (i innych często występujących schorzeń chirurgicznych u psów i kotów) można znaleźć na stronie internetowej American College of Veterinary Surgeons.
.