Vraag: “Wie was Belsassar?”
Antwoord: Belsassar was de laatste koning van het oude Babylon en wordt genoemd in Daniël 5. Belsassar regeerde een korte tijd tijdens het leven van Daniël de profeet. Zijn naam, die “Bel bescherm de koning” betekent, is een gebed tot een Babylonische god; zoals uit zijn verhaal blijkt, was Bel machteloos om deze slechte heerser te redden.
Belsassar regeerde over Babylon, een machtige natie met een lange geschiedenis en een lange lijn van machtige koningen. Een van die koningen was Nebukadnessar, die Juda had veroverd en de tempelschatten naar Babylon had gebracht, samen met Daniël en vele andere gevangenen. Belsassar was de kleinzoon van Nebukadnessar via zijn dochter Nitocris. Belsassar noemt Nebukadnezar zijn “vader” in Daniël 5:13, maar dit is een algemeen gebruik van het woord vader, dat “voorvader” betekent.”
Tijdens zijn leven had koning Nebukadnezar de macht van de God van Israël ontmoet en was door Hem vernederd (Daniël 4:34-37), maar twintig jaar na Nebukadnezar’s dood “prees zijn kleinzoon Belsassar de goden van goud en zilver, van brons, ijzer, hout en steen” (Daniël 5:4). Op een noodlottige nacht in 539 v. Chr., toen de Meden en Perzen de stad Babylon belegerden, hield koning Belsassar een feestmaal met zijn gezin en duizend van zijn edellieden. De koning eiste dat alle gouden en zilveren bekers en vaten die uit de Joodse tempel waren geplunderd, naar de koninklijke feestzaal werden gebracht. Zij vulden de vaten met wijn en dronken eruit, terwijl zij hun valse goden prezen (Daniël 5:1-4). Het gebruik van de voorwerpen uit de Joodse tempel was een godslasterlijke poging van Belsassar om de gloriedagen van zijn koninkrijk te herbeleven, om de tijd in herinnering te roepen waarin Babylon andere naties veroverde in plaats van te worden bedreigd met vernietiging door de Perzen buiten hun muren.
Terwijl de dronken koning feestvierde, zond God hem een teken: een mensenhand verscheen, zwevend in de nabijheid van de kandelaar en vier woorden schrijvend in het pleisterwerk van de muur: “MENE MENE TEKEL PARSIN.” Daarna verdween de hand (Daniël 5:5, 25). De koning verbleekte en was erg bang; hij riep zijn wijzen, astrologen en tovenaars om hem te vertellen wat het geschrift betekende, met de belofte dat “wie dit geschrift leest en mij vertelt wat het betekent, bekleed zal worden met purper en een gouden ketting om zijn nek zal krijgen, en hij zal de op twee na hoogste heerser in het koninkrijk worden” (vers 7). Maar geen van de wijzen van Babylon kon de woorden interpreteren.
Toen zij rumoer hoorde in de feestzaal, kwam de koningin (mogelijk Nitocris of zelfs de weduwe van Nebukadnezar) op onderzoek uit. Zij herinnerde zich Daniël als iemand op wiens wijsheid Nebukadnezar had vertrouwd, en zij vertelde Belsassar om de Joodse profeet te ontbieden (Daniël 5:10-12). Daniël werd voor de koning gebracht, maar hij weigerde de geschenken die Belsassar hem aanbood – het koninkrijk was niet aan hem om te geven, zo bleek (vers 17). Daniël berispte Belsassar’s trots: hoewel de koning het verhaal kende van hoe God zijn grootvader verootmoedigde, verootmoedigde hij zichzelf niet. In plaats daarvan onteerde hij God door uit de heilige voorwerpen van de tempel te drinken (verzen 22-23). Toen interpreteerde Daniël de woorden op de muur. Mene betekent “God heeft de dagen van uw koninkrijk geteld en het tot een einde gebracht.” Tekel betekent “je bent gewogen in de weegschaal en te kort geschoten.” Parsin betekent “uw koninkrijk is verdeeld en aan de Meden en Perzen gegeven” (Daniël 5:24-28). Daniël heeft nooit onthuld tot welke taal deze woorden behoren.
Die nacht vielen de Perzen binnen. Cyrus de Grote, koning van Medo-Perzië, brak door de zogenaamd ondoordringbare muur van Babylon door op vernuftige wijze de rivier om te leiden die naar de stad stroomde, zodat zijn soldaten door het rivierkanaal naar binnen konden. Historische verslagen laten zien dat deze invasie mogelijk werd gemaakt doordat de hele stad betrokken was bij een groot feest – het feest van Belsassar dat in Daniël 5 wordt genoemd. “Diezelfde nacht werd Belsassar, de koning van de Babyloniërs, gedood, en Darius de Mede nam het koninkrijk over” (Daniël 5:29-30). De ondergang van koning Belsassar illustreert de waarheid van Spreuken 16:18: “Hoogmoed gaat voor de ondergang, een hoogmoedige geest voor de val.