Vraag: “Wie was Pontius Pilatus?”
Antwoord: Pontius Pilatus was de Romeinse gouverneur van Judea van 26-36 n.Chr. en diende onder keizer Tiberius. Hij is vooral bekend vanwege zijn betrokkenheid bij de kruisiging van Jezus. Buiten de vier Evangeliën wordt Pontius Pilatus genoemd door Tacitus, Philo, en Josephus. Bovendien bevat de “Steen van Pilatus”, ontdekt in 1961 en gedateerd rond 30 n.Chr., een beschrijving van Pontius Pilatus en wordt hij vermeld als “prefect” van Judea. Pilatus wordt ook genoemd in de apocriefe geschriften, maar deze zijn allemaal van veel latere datum.
In de Bijbel wordt Pontius Pilatus alleen genoemd in verband met de berechting en kruisiging van Jezus. In de Synoptische Evangeliën (Matteüs, Marcus en Lucas) wordt Pilatus afgeschilderd als onwillig om Jezus te kruisigen. Pilatus noemt de beschuldigingen tegen Jezus “ongegrond” (Lucas 23:14) en verklaart Jezus verscheidene malen onschuldig: “Welke misdaad heeft deze man begaan? Ik heb in hem geen reden gevonden voor de doodstraf” (Lucas 23:22).
Pilatus’ geweten zat hem al dwars toen zijn vrouw hem een dringend bericht over Jezus stuurde. Het briefje smeekte hem: “Heb niets te maken met die onschuldige man, want ik heb vandaag in een droom veel geleden vanwege hem” (Matteüs 27:19).
Het Evangelie van Johannes geeft wat meer details van het proces, waaronder een extra gesprek tussen Pilatus en Jezus. Jezus erkent zichzelf als koning en beweert rechtstreeks voor de waarheid te spreken. Pilatus antwoordt met de beroemde vraag: “Wat is waarheid?” (Johannes 18:38). De vraag communiceerde opzettelijk meerdere betekenissen. Hier was een situatie waarin de waarheid werd gecompromitteerd om een onschuldig man te veroordelen. Pilatus, die zogenaamd op zoek is naar de waarheid, stelt de vraag aan Hem die zelf “de weg, de waarheid en het leven” is (Johannes 14:6). Een menselijke rechter, verward over de waarheid, stond op het punt de rechtvaardige Rechter van de wereld te veroordelen.
Op het laatst zocht Pilatus een compromis. Hij wist dat Jezus door de godsdienstige leiders uit jaloezie was uitgeleverd en deed een beroep op de menigte tijdens het Pascha met de vraag welke “misdadiger” moest worden vrijgelaten, Jezus of Barabbas? De leiders overtuigden de menigte om Barabbas te eisen (Mattheüs 27:20-21). Toen hij toegaf aan de politieke druk, gaf Pilatus zowel toestemming voor de geseling als voor de kruisiging van Jezus: “Omdat hij de menigte tevreden wilde stellen, gaf Pilatus Barabbas aan hen vrij. Hij liet Jezus geselen en gaf hem over om gekruisigd te worden” (Marcus 15:15).
Pilatus liet de aanklacht tegen Jezus boven Jezus’ hoofd op het kruis aanbrengen: “DIT IS JEZUS, DE KONING VAN DE JEZUS” (Mattheüs 27:37). Zodra Jezus stierf, vroeg Jozef van Arimathea aan Pilatus om het lichaam van Jezus, om Hem te begraven, en Pilatus willigde het verzoek in (Johannes 19:38). De laatste glimp die we van Pontius Pilatus zien is wanneer hij bewakers aanwijst voor het graf van Jezus (Mattheüs 27:64-66).
Pontius Pilatus’ korte optreden in de Schrift is vol tragiek. Hij negeerde zijn geweten, hij negeerde de goede raad van zijn vrouw, hij verkoos politiek opportunisme boven publieke rechtschapenheid, en hij herkende de waarheid niet, zelfs niet toen de Waarheid recht voor hem stond. Wanneer wij de kans krijgen om de beweringen van Jezus te beoordelen, wat zullen wij dan beslissen? Zullen we Zijn claim aanvaarden dat Hij de Koning is, of zullen we de stem van de menigte volgen?